અનાનસની ખેતીની સંપૂર્ણ માર્ગદર્શિકા: વધુ ઉત્પાદન અને નફો મેળવવાનો શ્રેષ્ઠ ઉપાય

જાણો અનાનાસની ખેતી વિશે સંપૂર્ણ માહિતી – યોગ્ય વાતાવરણ, શ્રેષ્ઠ જાતો, રોપણી સમય અને વધુ. ખેડૂત મિત્રો માટે આર્થિક નફો વધારવાની તક!

ગુજરાતના ખેડૂત મિત્રો માટે અનાનાસ એક એવું ફળ છે જે તાજગી, સ્વાદ અને નફાકારક ખેતી માટે ઓળખાય છે. આજે જ્યારે વ્યાપારી ખેતીમાં નવી તક શોધાઈ રહી છે, ત્યારે અનાનાસની ખેતી તમારા ખેતરને નવી ઊંચાઈ આપે તેવો વિકલ્પ સાબિત થઈ શકે છે.

ચાલો જાણી લઈએ અનાનાસની ખેતી વિશે સંપૂર્ણ માહિતી – સરળ ભાષામાં અને તમારી જમીન માટે સીધા લાગુ પડે તે રીતે!

ભારતમાં અનાનાસની ખેતી: ક્યાં થાય છે સૌથી વધુ?

આજના સમયમાં ભારતના પશ્ચિમ બંગાળ, આસામ, ત્રિપુરા, મણિપુર, મેઘાલય, કેરળ, કર્ણાટક અને મહારાષ્ટ્ર જેવા રાજ્યોમાં અનાનાસની વ્યાપક ખેતી થાય છે. ખાસ કરીને પૂર્વોત્તર ભારતનું ઉષ્મઉષ્ણકટિબંધીય વાતાવરણ અનાનાસ માટે જ સ્વર્ગ સમાન છે.

અનાનસ વાવેતરનો યોગ્ય સમય અને હવામાન

અનાનસ વાવેતર માટે સર્વોત્તમ સમય માહી-માસૂનનું છે, એટલે કે જૂનથી ઑગસ્ટ સુધી. જો તમારી પાસે સિંચાઈની સારી સુવિધા હોય તો તમે વર્ષભરમાં પણ અનાનાસ ઉગાડી શકો છો.

યોગ્ય જમીન અને ખેતર તૈયારી

• તાપમાન: 22°C થી 32°C ની વચ્ચે શ્રેષ્ઠ વધે છે.
• વર્ષા: 150-200 સેમી વાર્ષિક વરસાદ અનિવાર્ય છે.
• જમીન: હળવી દોભી, વાળુકણ દોભી અથવા ઊંડી જમીન, સારી નિકાસ સાથે હોવી જોઈએ.
• pH લેવલ: 4.5 થી 6.5 વચ્ચે શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે.

ખેતી શરૂ કરતા પહેલાં ખેતરને સારી રીતે જોતવી અને 25-30 ટન ગોબર ખાત નાખવું જરૂરી છે.

અનાનસની શ્રેષ્ઠ જાતો

જાત	વિશેષતા
ક્વીન (Queen)	મીઠો સ્વાદ અને ખવાતો ગૂદો.
ક્યુ (Kew)	મોટા ફળો, રસદાર અને મધ્યમ મીઠાશ.
મોરિશિયસ (Mauritius)	નિકાસ માટે શ્રેષ્ઠ.
સ્પેનિશ રેડ (Red Spanish)	લાલ રંગનું આકર્ષક ફળ.
ગાયન્ટ ક્યુ (Giant Kew)	મોટા કદના ફળ, પ્રોસેસિંગ માટે શ્રેષ્ઠ.
પરનમ્બુકા (Pernambuco)	ખુબ મીઠો સ્વાદ.
હની ગોલ્ડ (Honey Gold)	જબરદસ્ત મીઠાશ અને રસદારતા.
અસ્મારા (Asmara)	નાના પણ સુગંધિત અને રસદાર ફળ.
અઠાડ (Abacaxi)	સફેદ ગૂદો અને અદભુત મીઠાશ.
એમ્પ્રેસ (Empress)	ઉચ્ચ ઉત્પાદન ક્ષમતા સાથે નાના ફળો.

વાવેતર અને છોડ વચ્ચે અંતર

અનાનસ વાવેતર માટે 90×30 સે.મી. અંતર રાખવું ખૂબ જરૂરી છે જેથી છોડને પૂરતું જગ્યા અને વૃદ્ધિ માટે પર્યાપ્ત જગ્યા મળે. એક એકરમાં લગભગ 12,000 થી 15,000 છોડ લાગે છે.

ખાતર વ્યવસ્થા

• 25-30 ટન ગોબર ખાત / એકર.
• 150 કિલો નાઇટ્રોજન, 50 કિલો ફોસ્ફરસ અને 150 કિલો પોટાશ ઉમેરો.
• નાઇટ્રોજનને ત્રણ તબક્કે આપો:  રોપણી પછી 30 દિવસે, 6 મહિના પછી, ફૂલ આવતી વેળાએ

અનાનાસની ખેતીમાં મુખ્ય જીવાતો અને દવા ઉપાયો

જીવાત	દવા	માત્રા
ફળમાખી	Bayer Phenox Quick	100 મી.લી./એકર
ફ્રુટ બોરર	FMC Coragen	60 મી.લી./એકર
લીફ માઇનર	Syngenta Alika	80 મી.લી./એકર
બીટલ	Nagarjuna Profex Super	400 મી.લી./એકર
માહૂ	Dhanuka Fax	300 મી.લી./એકર
મકડી	Bayer Oberon	150 મી.લી./એકર
સફેદમાખી	Bayer Confidor	100 મી.લી./એકર

અનાનાસમાં સામાન્ય રોગ અને નિદાન

રોગ	ફફૂંદનાશક દવા	માત્રા
એન્થ્રેકનોઝ	Bayer Antracol	400 ગ્રામ/એકર
વિલ્ટ	Dhanuka Konika	500 ગ્રામ/એકર
રુટ રોટ	IFSC Tricho Shield	500 ગ્રામ/એકર
ગ્રે મોલ્ડ	Syngenta Amistar Top	200 મી.લી./એકર
લીફ સ્પોટ	UPL Saaf	300 ગ્રામ/એકર
પાઉડરી મિલ્ડ્યુ	Dhanuka Spectrum	300 મી.લી./એકર
બ્લેક રોટ	Syngenta Ridomil Gold	300 ગ્રામ/એકર
કોલર રોટ	Crystal Bavistin	250 ગ્રામ/એકર
લીફ રસ્ટ	Indofil Avatar	300 ગ્રામ/એકર

અનાનાસની કાપણી અને ઉત્પાદન

• સમયગાળો: રોપણી બાદ 18 થી 24 મહિનામાં કાપણી માટે તૈયાર થાય છે.
• ઉત્પાદન: સરેરાશ 20 થી 25 ટન પ્રતિ એકર મળી શકે છે.

ફળનો રંગ પળથી પીળો થતી વખતે કાપવું અને ખાસ કાળજી રાખવી કે ફળને નુકશાન ન થાય.