પાકિસ્તાનના બલૂચિસ્તાનમાં આવેલું હિંગલાજ માતાનું મંદિર માત્ર તીર્થ નહીં, પણ હજારો વર્ષ જૂની હિંદુ સંસ્કૃતિનો જીવંત સાક્ષી છે. જાણો શા માટે ખાસ છે આ શક્તિપીઠ.
પાકિસ્તાનના બલૂચિસ્તાન રાજ્યમાં વસેલું હિંગલાજ માતાનું મંદિર માત્ર એક તીર્થધામ નથી – તે છે એક એવી જગ્યાએ જ્યાં હિંદુ અને બલૂચ સમુદાય વચ્ચે આસ્થાની એક અનોખી કડી જોવા મળે છે. દુર્ગમ હિંગોલ નેશનલ પાર્કની પહાડીઓ વચ્ચે આવેલું આ મંદિર હિંદુ ધર્મના ૫૧ શક્તિપીઠોમાંનું એક મનાય છે. એવી માન્યતા છે કે અહીં દેવી સતીનું શીશ પડ્યું હતું – એટલે જ આ સ્થાન હિંદુઓ માટે અત્યંત પવિત્ર માનવામાં આવે છે.
બલૂચિસ્તાનમાં જળવાઈ રહેલ છે હિંદુ સંસ્કૃતિનો જીવંત વારસો
ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચેના રાજકીય તણાવ વચ્ચે જ્યારે બલૂચિસ્તાનની આઝાદીની માંગ ઉગ્ર બની રહી છે, ત્યારે ભારતીય નેતાઓ પણ ત્યાંના તીર્થો પર નજર રાખી રહ્યા છે. હાલમાં જ આસામના મુખ્યમંત્રી હિમંત બિસ્વા સર્માએ જણાવ્યું કે – હિંગલાજ માતાનું મંદિર માત્ર તીર્થ નહિ પણ એક સંસ્કૃતિક વારસો છે, જ્યાં હિંદુ સમુદાયે વિભાજન પહેલા સુધી ગાઢ જડમૂળ ઊંડાવી હતી.
“નાની મંદિર” – જ્યાં બલૂચ સમુદાય પણ ભાવે શ્રદ્ધા
ચોકાવનારી વાત એ છે કે માત્ર હિંદુઓ જ નહીં, બલૂચ સમુદાય પણ આ મંદિરને ‘નાની મંદિર’ તરીકે માન આપે છે. તેઓ પણ અહીંની તીર્થયાત્રા અને મેળામાં ભાગ લે છે. આ પરસ્પર શ્રદ્ધા અને સહઅસ્તિત્વનો એક સુંદર ઉદાહરણ છે – જે આજેના સમયની સૌથી મોટી જરૂરિયાત બની ગઈ છે.
હિંગલોજ યાત્રા: પાકિસ્તાનમાં હિંદુઓનો સૌથી મોટો તહેવાર
દરેક વર્ષે અહીં ત્રણ દિવસીય “હિંગલોજ યાત્રા” નું આયોજન થાય છે, જ્યાં પાકિસ્તાનભરના અને વિદેશી ભક્તો હજારોની સંખ્યામાં ઉપસ્થિત રહે છે. ભક્તો પર્વતોને પાર કરીને, ક્યારેક ચટ્ટાનો માર્ગ લઈ મંદિરે પહોંચે છે. ત્યાં એક વિશિષ્ટ ગડ્ડામાં નારિયેળ અને ગુલાબ પાંખડીઓ ચઢાવવામાં આવે છે – જે શ્રદ્ધાનું એક પ્રતીક છે. એવા ધાર્મિક માન્યતા છે કે જે ભક્ત શ્રદ્ધાથી આ યાત્રા કરે છે, તેના તમામ પાપો ક્ષમા થાય છે.
હિંગોલ નેશનલ પાર્ક – તીર્થ અને કુદરતી સૌંદર્યનું સમૃદ્ધ મિલન
આ મંદિર જ્યાં આવેલું છે તે હિંગોલ નેશનલ પાર્ક – પાકિસ્તાનનું સૌથી મોટું નેચરલ રીઝર્વ છે. અહીં પહાડો, નદીઓ અને જંગલોનો વિહંગમ નજારો છે. આ કુદરતી સૌંદર્ય વચ્ચે વસેલું હિંગલાજ માતાનું ગુફામંદિર એ તીર્થની સાથે-સાથે આધ્યાત્મિક શાંતિ અને કુદરતની અનુભૂતિ માટે પણ એક આદર્શ સ્થાન છે.
પુજારીનો સંદેશ: “જ્યાં આવે છે દિલથી ભક્તિ, ત્યાં રહે છે શક્તિ”
હિંગલાજ મંદિરમાં વર્ષોથી સેવા આપતા મુખ્ય પુજારી મહારાજ ગોપાલ કહે છે કે – “આ છે સૌથી પવિત્ર તીર્થસ્થળ. જે પણ શ્રદ્ધા સાથે અહીં આવે છે, તેની શ્રદ્ધા પરિણામ આપે છે.” ભક્તો કહે છે કે અહીંની શક્તિ અનુભવવામાં આવે છે, જોવા નહીં મળે – કારણ કે એ અનુભૂતિ છે, શ્રદ્ધાનું પરિણામ છે.
આજે જ્યારે વિશ્વમાં ધાર્મિક અસહિષ્ણુતા વધી રહી છે, ત્યારે બલૂચિસ્તાનમાં આવેલું હિંગલાજ માતાનું મંદિર એક એવું સ્થાન છે જ્યાં વિભિન્ન ધર્મો વચ્ચે પણ સહઅસ્તિત્વ અને માનવતાનું એક શ્રેષ્ઠ ઉદાહરણ જોવા મળે છે. એવું સ્થળ જે reminding reminder છે કે આસ્થા અને ભક્તિની ભૂમિ ધર્મની સીમાઓને પાર કરી શકે છે.
