શ્રીહરિકોટાથી લોન્ચ થયેલું PSLV-C61 મિશન ત્રીજા તબક્કે નિષ્ફળ, EOS-09 ઉપગ્રહ કક્ષામાં ન પહોંચતા ઈસરોને ઝટકો લાગ્યો.
આજે સવારે 5:59 વાગ્યે ઈસરો (ISRO) દ્વારા PSLV-C61 રોકેટનું લોન્ચિંગ આંધ્રપ્રદેશના શ્રીહરિકોટાના સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરથી કરવામાં આવ્યું હતું. પ્રથમ અને બીજો તબક્કો સફળતાપૂર્વક પાર થયા હોવા છતાં, ત્રીજા તબક્કે આવી ગડબડના કારણે મિશન અધૂરૂં રહી ગયું.
ઇસરોના ચેરમેન શ્રી વી. નારાયણન દ્વારા આ માહિતી જાહેર કરી છે.
EOS-09: એક મિશન, અનેક આશાઓ
EOS-09 ઉપગ્રહનું મહત્વ ઘણું જ ઊંડું હતું. તેનું મુખ્ય કાર્ય પૃથ્વીની સપાટીની હાઈ-રિઝોલ્યુશન તસવીરો મેળવીને દેશની સુરક્ષા અને વિકાસક્ષેત્રે ઉપયોગ થતું.
ઉપગ્રહમાં સી-બેન્ડ સિન્થેટિક એપરચર રડાર (C-Band SAR) જેવી એડવાન્સ ટેકનોલોજી લાગુ કરવામાં આવી હતી, જે દિવસ હોય કે રાત – વરસાદ હોય કે ધૂપ, દરેક પરિસ્થિતિમાં કામ કરે છે.
ઉપગ્રહના મહત્વપૂર્ણ ઉપયોગો
- સીમાસુરક્ષા: ઘૂસણખોરી, આતંકવાદી હિલચાલ અને શંકાસ્પદ પ્રવૃત્તિઓ પર નજર
- આપત્તિ વ્યવસ્થાપન: પૂર, ભૂકંપ જેવી આપત્તિઓ દરમિયાન જમીનના પરિવર્તનનો પર્દાફાશ
- કૃષિ અને વન વિભાગ: ખેતીવાડી અને વનવિસ્તારના વિકાસને જાણવાની ક્ષમતા
- પર્યાવરણીય દેખરેખ: ઋતુઅનુસાર પ્રભાવ, જળસંગ્રહ અને ભૂપ્રદૂષણ જેવી પરિસ્થિતિઓ પર તટસ્થ નજર
#WATCH श्रीहरिकोटा, आंध्र प्रदेश | इसरो ने सतीश धवन अंतरिक्ष केंद्र से PSLV-C61 का प्रक्षेपण किया जो EOS-09 (पृथ्वी अवलोकन उपग्रह-09) को SSPO कक्षा में ले जाएगा। pic.twitter.com/OdsUhXtRV9
— ANI_HindiNews (@AHindinews) May 18, 2025
ભારતીય વૈજ્ઞાનિકોની પ્રતિક્રિયા
વિખ્યાત વૈજ્ઞાનિક ડૉ. ડબલ્યુ. સેલ્વામૂર્તિ દ્વારા જણાવાયું હતું કે,
“EOS-09 માત્ર એક ઉપગ્રહ નહોતો, એ ભારત માટે એક નજર રાખનાર ‘ડિજિટલ રક્ષક’ હતો. તે ખેતીથી લઇને રાષ્ટ્રસુરક્ષા સુધી દરેક ક્ષેત્રે માહિતીની પાથરેલી ભલામણ આપે.”
હવે શું કરશે ઈસરો?
હાલ ઈસરોની ટેકનિકલ ટીમ વિગતવાર તપાસ કરે છે કે ખામી ક્યાં બની અને કેમ PSLV પોતાનું ત્રીજો તબક્કો પાર ન કરી શક્યું. આવી પરિસ્થિતિઓમાં પણ ઈસરોનો અહમ ભૂમિકા એ છે કે ભવિષ્યમાં વધુ મજબૂત ટેકનિકલ નિર્ણય લેવામાં આવે અને આવું ફરીથી ન બને.
ચોક્કસ રીતે સમજીએ – શું છે PSLV અને EOS?
- PSLV (Polar Satellite Launch Vehicle): ઈસરો દ્વારા વિકસિત મલ્ટી-સ્ટેજ રોકેટ, જેના ઉપયોગથી અનેક લોકપ્રિય ઉપગ્રહો સફળતાપૂર્વક લોન્ચ થયા છે.
- EOS (Earth Observation Satellite): પૃથ્વી પર થતી હલચલ પર નજર રાખવા માટે બનેલા ઉપગ્રહોની શ્રેણી.
જ્યાં એક તરફ ઈસરોના અભિયાનો દેશને વૈજ્ઞાનિક રીતે આગળ ધપાવે છે, ત્યાં આવી નિષ્ફળતાઓ પણ શીખવાની તક લઈને આવે છે. EOS-09 એ દેશ માટે આવશ્યક મિશન હતું, અને ભવિષ્યમાં તેને વધુ મજબૂત બનાવીને ફરી લોન્ચ કરાશે એવી આશા છે.
ભારતના વૈજ્ઞાનિકો માટે આ પળ દુઃખદ છે, પણ તેમની મહેનત અને પ્રતિબદ્ધતા પ્રેરણાદાયી છે.
